KÜÇÜK ÜNLÜ UYUMU

Küçük Ünlü Uyumu ya da Düzlük-Yuvarlaklık kuralı, Türkçe kelimelerin ayırt edilmesinde kullanılan ses uyumlarından biridir.

Kural

Küçük ünlü uyumu kuralı iki yönlüdür:

1. Türkçe'de bir sözcüğün ilk hecesinde düz ünlü (a, e, ı, i) varsa son­raki hecelerde de düz ünlü bulunur: anlaşmak, yanaşmak, kayıkçı, ısırmak, ılıklaşmak, seslenmek, yelek, bilek, çilek.

2. Türkçe'de bir sözcüğün ilk hecesinde yuvarlak ünlü (o, ö, u, ü) varsa bunu izleyen ilk hecede dar yuvarlak (u, ü) veya geniş düz (a, e) ünlü bulunur: boyunduruk, çocuk, odun, yorgunluk, yoklamak, vurmak, yumurta, ağrı, saldırı vb.

Küçük ünlü uyumuna aykırı birtakım Türkçe sözcükler de vardır: avuç, avurt, çamur, kabuk, kavuk, kavun, kavur-, kavuş-, savur-, yağmur.

• Küçük ünlü uyumu, alıntı sözcüklerde aranmaz: aktör, alkol, bandrol, daktilo, doktor, ,motor,kabul, kitap, konsolos, muzır, mühim, mümin, müzik, profesör, radyo, vakur.

• Küçük ünlü uyumuna aykırı sözcüklere getirilen ekler, sözcüğün son ünlüsüne uyar: kavun-u, konsolos-luğ-u, mümin-lik, müzik-çi, yağmur-luk.

• -ki aitlik eki yalnızca birkaç örnekte küçük ünlü uyumuna uyar: bugünkü, dünkü, öbürkü,süpürgü.